Jaki jest mechanizm działania ciprofloksacyny?

Ciprofloksacyna jest lekiem przeciwbakteryjnym należącym do grupy fluorochinolonów. Została zatwierdzona do leczenia szeregu zakażeń bakteryjnych, w tym zakażeń dróg moczowych, zapalenia płuc, i bakteryjnej biegunki. Ciprofloksacyna działa poprzez hamowanie dwóch kluczowych enzymów bakteryjnych, które są niezbędne do replikacji i naprawy DNA bakterii. W tym artykule przyjrzymy się bliżej mechanizmowi działania ciprofloksacyny oraz jej farmakokinetyce.

Jak działa ciprofloksacyna?

Działanie bakteriobójcze cyprofloksacyny jako leku przeciwbakteryjnego wynika z hamowania zarówno topoizomerazy typu II (gyrazy DNA), jak i topoizomerazy IV, enzymów koniecznych do replikacji, transkrypcji, naprawy i rekombinacji DNA bakterii. Ciprofloksacyna zatem uniemożliwia bakteriom procesy rozmnażania, wymagające powielenia DNA w procesie replikacji, jak również syntezy białek, której istotnym etapem jest transkrypcja. Doprowadza to do zahamowania rozwoju i śmierci komórki bakteryjnej.
Skuteczność ciprofloksacyny zależy głównie od zależności między maksymalnym stężeniem leku w osoczu (Cmax) i minimalnym stężeniem cyprofloksacyny hamującym wzrost danego drobnoustroju (MIC) oraz od zależności między polem pod krzywą (AUC) i MIC. W przypadku leków przeciwdrobnoustrojowych ważne jest, aby stężenie leku zawsze utrzymywać powyżej minimalnego stężenia hamującego (MIC); w przeciwnym razie leczenie jest nieskuteczne i może prowadzić do lekooporności bakterii.

Oporność bakterii na ciprofloksacynę

Oporność bakterii na ciprofloksacynę może rozwinąć się poprzez wielostopniowe mutacje w genach kodujących docelowe miejsca działania: gyrazę DNA i topoizomerazę IV. Pojedyncze mutacje nie muszą prowadzić do wystąpienia oporności, ale wielokrotne mutacje zwykle powodują oporność kliniczną na wiele substancji czynnych z danej grupy. Stopień oporności krzyżowej pomiędzy ciprofloksacyną a innymi lekami z grupy fluorochinolonów wykazuje dużą zmienność.

Jaka jest farmakokinetyka ciprofloksacyny?

Po dożylnym podaniu ciprofloksacyny najwyższe stężenie leku w surowicy występuje pod koniec infuzji.
Ciprofloksacyna wiąże się z białkami w niewielkim stopniu (20-30%). W osoczu występuje głównie w postaci niezjonizowanej i charakteryzuje się dużą objętością dystrybucji w stanie równowagi, która wynosi 2-3 litry na kilogram masy ciała. Świadczy to o tym, iż ciprofloksacyna dobrze przenika do tkanek, także do kości i stawów. Lek ten osiąga wysokie stężenia w różnych tkankach, takich jak płuca, zatoki, obszary zapalne i układ moczowo-płciowy, gdzie całkowite stężenia leku przekraczają stężenia w osoczu.
Ciprofloksacyna jest metabolizowana w wątrobie, a jej metabolity wykazują aktywność przeciwbakteryjną. Lek jest wydalany głównie w niezmienionej postaci, zarówno przez nerki, jak i w mniejszym stopniu z kałem.

Podsumowanie

Ciprofloksacyna jest silnym lekiem przeciwbakteryjnym, który działa poprzez hamowanie dwóch kluczowych enzymów biorących udział w procesach związanych z DNA bakterii. Uniemożliwia to rozwój tych organizmów i doprowadza do ich śmierci. Jedną z charakterystycznych cech fluorochinolonów jest ich wysoka przenikalność do tkanek, dzięki czemu są użyteczne w terapii zakażeń kości i stawów.